BURSA’NIN ADI BİLİM LİTERATÜRÜNE GEÇTİ!

Bursa Uludağ Üniversitesi’nde (BUÜ) görev yapan akademisyen Prof. Dr. Ali Aydoğdu, yürüttüğü araştırmalar neticesinde keşfettiği yeni parazit türüne Bursa’nın adını verdi. BUÜ Veteriner Fakültesi Su Ürünleri Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Aydoğdu ve bilim insanlarından oluşan ekip tarafından Nilüfer Çayı’nda (Bursa–Misi Köyü) yayılış gösteren endemik balık türü olan Oxynoemacheilus angorae (Nemacheilidae) üzerinde yapılan iktiyo-helmintolojik değerlendirmesinin sonucunda “Allocreadium bursensis  (Trematoda: Allocreadiidae)” adını verdikleri yeni bir helmint parazit türü keşfedilerek bilim literatürüne kazandırıldı.

Çalışma hakkında açıklamada bulunan Prof. Dr. Aydoğdu; “Son gerçekleştirdiğimiz çalışma Oxynoemacheilus angorae balıkları üzerineydi. Bu çalışmada daha önce dünyada tespit edilmeyen bir helmint parazitin varlığını ortaya koymuş olduk. Bunu hem morfolojik olarak hem de genetik olarak gerçekleştirdik.” dedi.

Endemik balık türünde keşfedilen yeni parazit türünü isimlendirirken yaşadıkları şehir olan Bursa’yı onurlandırmak istediklerini vurgulayan Aydoğdu, “Osmanlı’nın ilk başkenti, köklü tarihi, zengin kültürü, eşsiz doğası ile çok önemli bir şehir olan Bursa’nın ismini bilim literatürüne de bildirmek istedik ve parazit türünün ismini Bursa ilinin ismini kullanarak “bursensis” olarak adlandırdık. Bilim literatürüne ‘Allocreadium bursensis’ olarak kaydını bildirdik.” şeklinde konuştu. Aydoğdu, bu durumun hem kendisi hem de Bursa Uludağ Üniversitesi için mutluluk ve gurur kaynağı olduğunu da aktardı.

Kayıtlı tür sayısı 3’e yükseldi

Türkiye iç sularında 401 balık türünün yayılış gösterdiğini ve bunların sadece 106’sının iktiyo-helmintolojik yönden araştırıldığına işaret eden Prof. Dr. Ali Aydoğdu, “Araştırması yapılan 106 türe ait balık bireylerinde 183 farklı helmint parazit türünün varlığı rapor edilmiştir. Bu çalışmalar kapsamında bugüne kadar ülkemiz tatlı su balıklarında Digenea grubuna ait 34 farklı parazit türü kaydedilmiş olup, bunların 21’ inin tür düzeyinde tanımlaması yapılabilmiş, 13’ ünün ise tür tanımlaması yapılamamıştır. Yurdumuzda şu ana kadar tatlı su balıklarında Allocreadium cinsine ait Allocreadium isoporum ve A. lobatum türleri bulunmuştur. Türkiye’den tanımlanan bu yeni tür ‘Allocreadium bursensis’ ile birlikte Allocreadium cinsine ait olan kayıtlı tür sayısı 3’e yükseldi. Araştırma ekibince Türkiye’den tanımlanması yapılan bu yeni türe ilişkin makale helmint parazitleri alanındaki en üst düzey dergi olan Journal of Helminthology’de yayımlandı.” açıklamasında bulundu.

Balıkların Plathelminth, Nemathelminth ve Acanthocephala gibi gruplara ait helmint parazit türlerine konaklık ettiğini belirten Prof. Dr. Aydoğdu, “Bu grupların balıklarda ne zaman, niçin ve nasıl bulundukları bilim dünyasında çok merek edilmiş ve dolayısıyla ilgi uyandıran konulardan birini oluşturmuştur. Dünyada bu kapsamda yapılan çalışmalarla helmint parazit türlerinin sayısı her geçen gün yeni keşiflerle artıyor. Bu keşiflerin gerek Türk bilim insanları, gerek Bursa Uludağ Üniversitesi olarak ilklere imza atan bireyler ve kurumlar olarak literatüre geçmiş olmak çok önemli.” dedi.

Çalışmalar yeni coğrafi yayılış ve konak kaydı olarak işlendi

Prof. Dr. Ali Aydoğdu, “Ülkemizde bu kapsamda bundan önce yapılan çalışmalarda da Bursa Uludağ Üniversitesi’nden, balıklarda tespiti yapılan yeni bir parazit cinsi (Triaspiron gen. n. – yeni cins kaydı), ayrıca beş yeni parazit türü (Triaspiron aphaii  gen.nsp.n; Paralongicollum nurtenae sp.n; Paracaryophyllaeus vladkae sp.n; Dactylogyrus angorae sp.n. ve Dactylogyrus turcicus sp.n.)  literatüre bildirilmiştir. Şimdi de daha önce hiç kimsenin bulmadığı, bilmediği, isim vermediği yeni bir helmint parazit türü ‘Allocreadium bursensis’i bilim dünyasına kazandırmış olduk. Ayrıca bu çalışma ve bundan önce yürütülen çalışmalar neticesinde tespiti yapılan helmint parazitlerinin büyük bir kısmı ise yeni coğrafik yayılış ve konak kaydı olarak da Bursa Uludağ Üniversitesi’nden bilim dünyasına kazandırılmıştır.” diye konuştu. BUÜ Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Aydoğdu, bundan önce ve şimdi akademik olarak kadrosunun bulunduğu birimler bünyesinde yürütülen hem güncel hem de özgün iktiyo–helmintolojik çalışmaların Bursa Uludağ Üniversitesi’nin dünyadaki bilim camiası tarafından tanınırlığına ve araştırma kalitesinin tescillenmesine katkı yaptığını vurguladı. Aydoğdu sözlerini şöyle tamamladı: “Bilimsel olarak faaliyet gösterdiğimiz alanda ülkemizden litertüre bildirilen helmint parazit türlerinden en fazla sayıda yeni cins ve tür kaydını bildirerek ilklere imza atmış olduk. Bilim insanları olarak bizler ve Üniversitemiz Türkiye’nin bu alanda öncü yükseköğretim kurumu olarak anılmaya başladı. Bu da bizleri mutlu ediyor ve onurlandırıyor. Uluslararası camiada ise bu alanda çalışan doktora öğrencilerinin eğitim almak için Üniversitemizi tercih etmelerini sağlıyoruz. Alanımızda en önemli merkezlerden birisi olarak kabul ediliyoruz.”