DEPREM VE PSİKOLOJİK TRAVMA

ESRA TUNÇ – ÖZEL ÖZKOCAMAN FEN VE ANADOLU LİSESİ REHBER ÖĞRETMENİ

Deprem gibi bir afet sonrasında bireyler psikolojik travma yaşayabilirler. Psikolojik travma, korkutucu ya da zarar verici olaylar karşısında bireylerin gösterdikleri tepkilerdir.

Psikolojik travma tepkileri, yaşanan depremin hemen sonrasında çıkabileceği gibi ilerleyen süreçte de ortaya çıkabilir. Psikolojik travma tepkilerinin şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Afet sonrasında çocuklarda görülebilecek travma tepkilerine bakalım.

• 5 yaş ve altındaki çocukların tepkileri

–  Anne-baba yanından hiç ayrılmama

– Sürekli ağlamaklı olma

– Oyunlarda sürekli depremi yaşama

– Önceden görülmeyen tırnak yeme, alt ıslatma, çok konuşma ya da hiç konuşmama

• 6-11 yaş arası çocukların tepkileri

– Okulda çeşitli problemler yaşamak (ders başarısında düşme gibi)

– Kendini huzursuz, sinirli hissetme ya da vurdumduymaz tavırlar gösterme

– Uyku ve yeme düzeninde değişiklik yaşama

– Bebeksi konuşma, alt ıslatma gibi gerilemenin görülmesi

• 12-17 yaş arası çocukların tepkileri

– Okulda çeşitli problemler yaşamak (dikkatini toplayamama)

– Deprem hakkında konuşmaktan kaçınma

– Madde kullanımına başlama

– Sevdiği şeylerden zevk almama

– Uyku ve yeme düzeninde bozulma

Deprem sonrası çocuklarınıza yardımcı olabilmek için öneriler

DİNLEYİN: Çocuklarınız için yapabileceğiniz en anlamlı şeylerden biri onları dinlemektir. Çocuğunuzu dinleyin, soru sormalarına izin verin. Onlarla sohbet etmek bu zorlu süreci atlatmaları için en sağlıklı ve doğal yoldur.

NORMALLEŞTİRİN: Kaygı ve korku gibi yaşadıkları duyguları size anlatmalarına izin verin. Ancak konuşmak için zorlamayın. Sadece dinleyin ve anlayış gösterin. Deprem sonrası yaşadığı bu duyguların normal olduğunu anlatın.

RAHATLATIN: Çocuğunuzun güvende olduğunu hissetmesi için sizin yardımınıza ihtiyaçları var. Her zamankinden daha fazla ilgi ve şefkat göstererek çocuğunuzun toparlanmasına büyük katkı sağlayabilirsiniz.

GÜVEN VERİN: Gerçekçi bir şekilde artık güvende olduğuna dair moral verin. Meydana gelecek bir tehlikeye karşı onları korumak için gerekli önlemleri aldığınızı hatırlatın.

TAKDİR EDİN: Deprem gibi zorlayıcı yaşam olaylarında çocuklar, dikkatli ve düşünceli davranma gibi yönlerini açığa çıkarırlar. Özellikle bu günlerde çocuklarınızın olumlu davranışlarını gördükçe takdir edin.

BİRLİKTE VAKİT GEÇİRİN: Afet sonrasında çocuklarla rahatlatıcı, eğlendirici bir şeyler yapmak ya da onlarla oyun oynamak öncelikli ihtiyaç olarak gelmeyebilir. Ancak çocukların yeniden toparlanmaları için onlarla güzel vakit geçirecek aktiviteler yapmak oldukça önemlidir.

KORUYUN: Çocukların günlük rutinlerini korumak çok önemlidir. Bu nedenle yemek, ders, oyun, uyku saatlerinin değişmemesine özen gösterin.

Deprem görüntülerinin tekrar tekrar izlenmesi ve konuşulması çocuğunuzun kendisini öfkeli, gergin hissetmesine sebep olabilir.  Bu yüzden bilgi kirliliğinden çocuğunuzu ve kendinizi koruyun.

İHMAL ETMEYİN: Deprem sonrasında öncelikle sizin toparlanmanız çocuklar için en önemli yardımlardan biridir. Yaşadıklarınızla baş etmek için kendinize zaman ayırın ve sağlığınıza dikkat edin.

BİLGİ EDİNİN: Kendinize ve çocuklarınıza yardımcı olmak için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri de doğru kaynaktan bilgi almaktır. Çocuklarınızla ilgili danışmak istediğiniz bir konu olduğunda rehberlik ve psikolojik danışma servisinden yardım alın.

UZMANA BAŞVURUN:  Çocuğunuz deprem sonrası aşırı paniğe kapılma, ağlama nöbetleri, sürekli uyku sorunları ya da yoğun davranış sorunları gibi tepkiler gösteriyorsa bir uzmana ihtiyacı olabilir.  Bu gibi durumlarda okul rehberlik servisine ya da ruh sağlığı uzmanlarına başvurun.