HELAL VE HARAM MEFHUMU

Mustafa Arı

Helal; Allah tarafından müsaade edilen, zararsız şeydir. Helal faydalıdır ve temizdir.

Haram ise; Allah tarafından kesin olarak yasaklanmış olan şeydir. Haram çirkindir, faydasızdır, zarar verir. “Bütün iyi ve temiz şeyler size helal kılınmıştır.” (Maide Suresi: 4)

Hz. Peygamber şöyle buyurur: “Helal Allah’ın Kur’an’da helal kıldığı şey, haram ise, Allah’ın Kur’an’da yasakladığı şeydir. Haramla helal arasında bir de şüpheli şeyler vardır.

Yenilip içilen helalden olmazsa, insanın organları bile insana isyan eder, itaat etmez. Kalp de kararır. Dinin her emri ve her yasağı insan yararınadır. İslam’da faydalı olan şeyler emredilmiş, zararlı olan şeyler de yasaklanmıştır.

İslam’da rastgele emir ve yasak yoktur. İyi ve temiz helal kılınmıştır, pis ve zararlı olan şeyler de haram kılınmıştır. İnsan, İslam’ın koyduğu kurallara uyduğu zaman kendine, ailesine, içinde yaşadığı topluma ve insanlığa faydalı hale gelir. Maddi ve manevi kayba da uğramaz. Haram herkes için haramdır ve her yerde haramdır. Çoğu haram olanın azı da haramdır. Zaman ve şartlar haramı helal kılmaz.

Harama sebep olan, harama götüren şeyler de haram kılınmıştır. Hz. Peygamber: “Yemin ederim ki, hırsızlığı yapan kızım Fatma da olsa, gene onu da cezalandırırdım” demiştir.

Haramdan kaçmak, helal olanı talep etmek ve helal olanı aramak her Müslüman’ın üzerine farzdır. Bir hadiste: “Öyle bir zaman gelecek ki, kişi kazandığı ve yediğinin helalden mi, haramdan mı olduğuna bakmayacak.” buyrulmuştur.

Anne babalarımız yakın zamana kadar çocuklarına tembih eder, “Aman başkasının malına el sürme.” derler, “göz hakkı vardır” deyip elimize bir şey vermezlerdi. Oğlu için veya kızı için ana babalar, “Yarabbi! Helal süt emmiş birini nasip et” diye dua ederlerdi. Helal süt ve helal gıda ile beslerler, haram lokmadan sakındırırlardı. Kalırsa elin, ölünce yerin beğeneceği evlat yetiştirirlerdi.  “Haram yiyenin harami evladı olur” denmiştir.

Karacaoğlan şöyle der: “Bu dünyada Adem oğluyum dersin / Haramı helali durmayıp yersin / Yeme el malını, er geç verirsin / İğneden ipliğe sorulur bir gün.”

Haramla beslenen vücudun cennette yeri yoktur. Adem ile Havva yasak olanı yedikleri için cennetten çıkarılmıştır. Bu olay, haram yiyenin cennette yerinin olmadığına işarettir.

Biri Peygamber’e, “Dua et de duam kabul olsun” der. Hz. Peygamber şöyle der: “Bir kimse haram malla hac eder de “Lebbeyk derse, Allah ona: “Sana lebbeyk de yok, haccın da geri çevrilmiştir” der. Hz. Peygamber Hz. Enes’e: “Ey Enes! Helal kazan! Duan kabul olunur. Zira kişi, ağzına haram bir lokma götürürse, kırk gün duası kabul olmaz.” tavsiyesinde bulunmuştur.

Allah bizlere helal rızık nasip ederek haramlardan korusun.

NASİHATIN BÖYLESİ BİZİ BİZ YAPAR

Hocaların Hocası, Gönül Dostu, Mehmet Zahit Kotku Hazretleri, 13 Kasım 1980’de vefat etti. Mekanı cennet olsun. Merhum Mehmed Zahid Kotku Hazretleri’nin hadis derslerinde tutulan notlardan bir derlemedir:

“Az ye. Az uyu. Az konuş. Cömert ol. Nefsine muhalefet et. Tevazulu, alçak gönüllü ol. Güler yüzlü ol. Dedikoduya karışma. Tefekkürü unutma. Mümkün olduğu kadar kimseden bir şey isteme. Katiyen kimseyle münakaşa etme. Kimsenin ayıbını görme ve araştırma. Halka fazla meyletme. Kim bir şey isterse vermeye çalış. Tembellik etme. Zamanını boşa geçirme. Peygamber’in sünnetine tam sarıl. Kardeşlerine itiraz etme, peki demeyi öğren.

Ruhsatlarla değil, azimetle amel et. Muhakkak her gün Kur’an-ı Kerim’den bir bölüm oku. Dersini her gün muntazam yap. Tam edepli ol. Sabır dinin yarısıdır; unutma. Mekruhlardan mutlaka kaç. Şek ve şüpheden uzak ol, sıdk ehli ol. Öleceğini bilsen yalan söyleme. İzinsiz başkasının evine veya odasına girme. Aceleci olma.

Asabi olma. Su-izanı ve hırsı bırak. Her şeyin sonunu tevekkül ile bekle, Kadere her zaman teslim ve razı ol. Müslüman’a karşı sakın buğz etme. Benlik taşıma. “Eller yahşi, ben yaman, eller buğday ben saman” de ve öyle de ol. Nefsini daima zemmet/kötüle. Dua ederken kardeşlerini unutma.

Şeytana fırsat verme; uyanık ol. Nefsine fırsat verme; kontrol et. Dilini zikrullahta daim eyle. Sadakayı unutma. Erken yat erken kalk. Akaid ve fıkıh öğren. Hadisleri öğren ve onlarla amel et (en az kırk tane) İlminle amil ol/bildiklerini uygula. Devamlı istiğfar ehli ol. Kimden bir nasihat duysan, kendi ayıplarını düşün. Haktan uzaklaştıracak kötü arkadaşın bulunmasın; varsa terk et! Sabah akşam murakabeyi iç kontrolü elden bırakma.

Kibir ve amellerini beğenmeyi terk et. Namazın vaktinden evvel abdest al, ezan okunmadan camide bulunmaya çalış. Allah’ı ve ölümü aklından çıkarma. Yaptığın iyilikleri ve sana yapılan kötülükleri unut!”