Mustafa Arı
İnsan sarrafı: insanların karakterini çabuk anlayacak duruma gelmiş kimselere denir.
İnsan sarrafı; yani karşıdaki insana baktığı zaman onun nasıl biri olduğunu, dürüst mü, sahtekar mı, hilebaz mı, dolandırıcı mı olduğunu büyük bir ihtimalle anlayan ve çoğunlukla da yanılmayan kimseler için kullanılan bu sözdür.
Bütün insanlar tutarlı ve gözlenebilir davranış kalıpları sergilerler ve bu kalıplar başkaları tarafından ölçülebilir ve tahmin edilebilirler.
İnsan sarrafı olmak için bilgi, birikim ve tecrübe gerekir. Bilgi; okuyarak, birikim öğrenilenleri bir araya toplayarak, tecrübe; yaşayarak elde edilir.
İnsan sarrafı olmak için ahlakına, diğer insanlarla ilişkisine bakmak gerekir. Yaratana karşı itaatli, insanlara karşı adaletli, canlılara karşı merhametli olan insan, iyi insandır. Asi, zalim ve merhametsiz olan insan ise kötüdür.
Peygamber Efendimiz; “Bir insanı tanımak için namazına-abdestine değil, ahlakına bakınız” buyurmuştur. İnsan, inandığı dinin emirlerini yerine getirdiği için iyi zannedilmemelidir. Yapılan ibadetin izleri davranışlara yansımıyorsa, o ibadetler şekilden ibarettir. İnsanın nasıl bir karakter taşıdığı çıkarların çatıştığı zaman belli olmaktadır.
Bir insanın parayla olan ilişkisi, üst makamlarda olanlara gösterdiği yaklaşım, astlarına olan bakışı, onun karakterinin aynası olmaktadır.
İnsan sarrafı olmak için bir insanın parayla olan ilişkisi, üst makamlarda olanlara gösterdiği yaklaşım, alt makamlarda olanlara bakışına da bakmak lazımdır. Arabaların gidişleri bile birbirine benzer ama yağmurlu havada, virajlı yollarda farkları ortaya çıkmaktadır. İnsanlar da problemlerin ve çıkarların ortaya çıkmasıyla gerçek tepkilerini gösterirler. Böylece de gerçek karakterleri ortaya çıkmış olmaktadır.
Menfaati bittiğinde muhabbeti de biten insanın, gerçek ortaya çıktığında yolunu değiştiren insanlar, maske kullanmış şahsiyetlerdir. Böylece maskeleri düşünce, gerçek yüzleri de esas karakterleri de ortaya çıkmaktadır. İkiyüzlü ve dolandırıcıların çok olduğu ticaret hayatında insan sarrafı olmak gerekmektedir.